"NOTATKI Z PODZIEMIA" DOSTOJEWSKI - fragmenty książki

„Bo przecie ten, którego córka kocha, zawsze w oczach ojca wypada najgorzej.”

„A jak przyjemnie po sprzeczce pogodzić się, okazać skruchę, albo mu przebaczyć! I tak im dobrze obojgu, tak dobrze, że całkiem to tak, jak gdyby na nowo się spotkali, na nowo pobrali, na nowo zaczęła się ich miłość. I nikt, ale to nikt nie powinien wiedzieć, co się dzieje między mężem i żoną, jeżeli tylko się kochają. I jakikolwiek powstałby między nimi zatarg – nawet rodzonej matki nie powinni wzywać na sędziego i nie powinni na siebie gadać. Sami są sobie sędziami. Miłość to boska tajemnica, przed wszelkimi obcymi spojrzeniami musi być zasłonięta, żeby tam nie wiem co się wydarzyło. Tak jest zbożniej, lepiej. Jedno drugie bardziej szanuje, a na szacunku wiele można zbudować. A skoro już była miłość, skoro się z miłości pobrali, dlaczego ma zginąć!”

„No i w istocie teraz już sam sobie zadaję czcze pytanie: co lepsze – tanie szczęście czy wzniosłe cierpienie?”

„Cierpienie – przecie to jedyne źródło świadomości!”

„Przysięgam moi państwo, że nadmiar świadomości - to choroba, prawdziwa choroba.”

„... wskoczę do kurnika, żeby nie zmoknąć, jednakże nie uznam kurnika za pałac z wdzięczności za to, że mnie uchronił od zmoknięcia.”

„Przecie normalny, prawidłowy, bezpośredni skutek świadomości – to bezwład, czyli świadome bezczynne przesiadywanie. (...) Powtarzam, z naciskiem powtarzam, wszyscy ludzie bezpośredniego czynu i działacze są tępi i ograniczeni. Jak to wytłumaczyć! A tak: wskutek swego ograniczenia ludzie ci przyjmują czynniki najbliższe i drugorzędne za podstawowe, w ten sposób rychlej i łatwiej od innych przychodzą do przekonania , że znaleźli niezachwianą podstawę w swojej sprawie, no i uspokajają się; a to przecież grunt.”

„... wszystko, co człowiek czyni, nie dzieje się wcale według jego woli, lecz samo przez się, według praw natury.”

„U nas natomiast, na ziemi rosyjskiej, nie ma głupców.”

„Każdy człowiek ma wspomnienia, o których nie powie nikomu oprócz przyjaciół. Ma też w głowie inne rzeczy, których nie odkryje nawet przed najbliższymi przyjaciółmi, lecz jedynie przed sobą. Ale są też tajemnice, które człowiek obawia się ujawnić samemu sobie; każdy poczciwy człowiek ma w umyśle wiele takich odłożonych rzeczy.”